Hoewel Nederland aanvankelijk neutraal probeerde te blijven, was ons land op allerlei vlakken voorbereid op de gevreesde Tweede Wereldoorlog. Op kunstgebied waren al maanden vóór het uitbreken van de oorlog oplossingen bedacht om kunst- en cultuurobjecten te beschermen tegen geweld en roof. En zo eindigde de beroemde Nachtwacht van Rembrandt in een grot bij Maastricht, opgerold en vergeeld in een koker.
Op 25 augustus 1939, ruim acht maanden voordat de Duitsers Nederland binnenvielen, werd het Rijksmuseum al gesloten. Het Nederlandse leger bereidde zich voor op een mogelijke oorlog en de musea hielden rekening met het ergste. Als het Duitse leger Nederland op 10 mei 1940 binnenvalt, liggen de schilderijen uit het Rijksmuseum al bewaard in diverse scholen, kastelen en kerken , totdat drie speciaal hiervoor gebouwde bunkers aan de kust deze taak overnemen. De kunstwerken komen hiermee ongeschonden de Duitse inval door.
Kunstwerken uit het Rijksmuseum opgeslagen in de bunker in St. Petersberg en Terugkomst van de Nachtwacht in het Rijksmuseum - 25 juni 1945 (bron: Historiek)
Het is daarom ironisch dat de kunstwerken vervolgens door de Duitse troepen in bescherming werden genomen tegen het Engelse leger. Het Engelse luchtleger bombardeert vanaf het begin van de oorlog en steeds in toenemende mate doelen in Nederland, om de Duitse troepen te verzwakken. Daarom laten de Duitse troepen twee bunkers aanleggen in Paaslo in Overijssel en de Sint Pietersberg bij Maastricht. Zo kwam het, dat de Nachtwacht vanaf 1942 tot en met de bevrijding eind 1944 onder de grond in de mergelgrotten doorbracht. Toen George Stout, voorman van de Monuments Men, de grot in oktober 1944 bezocht, vond hij er het schilderij opgerold en vergeeld in een koker.
Na de bevrijding van de rest van Nederland reisde het schilderij op 25 juni 1945 terug naar Amsterdam. Bij de terugkeer in het Rijksmuseum zou de toenmalige directeur, wederom ironisch, bovenop het kunstwerk zijn gevallen. Ook deze "aanval" overleefde het schilderij echter zonder noemenswaardige beschadigingen.
Bronnen: Gahetna, Stichting GRRB, Wikipedia, Historiek