Afgelopen maand bezocht ik voor het eerst bewust een galerij. Aanleiding vormde de ‘Caravaggio’, die van 10 oktober tot 8 december 2013 te zien was in Galerij Willem V. De plaatsing van het schilderij op een verrijdbaar, oranje behangen bord, is aandoenlijk. De schilderijen op de achterwand bedekkend, enkele net boven de sokkel uitstekend, staat de Caravaggio hier als het trotse pronkstuk van een sympathieke galerij. Ondanks de Oudhollandse uitstraling van de galerij hoorde het Italiaanse kunstwerk hier prima thuis.
Schilderijen die de wand als een 3d-behang bedekken van kniehoogte tot het plafond; dat is het concept van een galerij. Vanouds fungeerde deze opstelling, de zogenaamde ‘Sint-Petersburg opstelling’, als een uitstekende manier om te pronken met een kunstverzameling. Zo ook Willem V (1748 – 1806), de laatste stadhouder van de Nederlandse republiek, die de galerij in de zestiende eeuw toegankelijk maakte voor publiek.
De galerij heeft een opmerkelijk Hollands tintje. Niet alleen gaan de oranje muren grotendeels schuil achter Hollandse en Vlaamse schilderijen, de galerij ademt tevens een prinselijke sfeer uit en biedt een spectaculair uitzicht op de Hofvijver. Toch viel het in Italië geschilderde, sensuele Een jongen gebeten door een hagedis niet uit de toon. De schildervader Caravaggio (1571 – 1610) inspireerde de westerse schilderkunst zodanig dat menig werk in Galerij Willem V indirect door zijn stijl is beïnvloed.
Als voornaamste voorbeeld van die caravaggiaanse invloed fungeerde een indrukwekkend schilderij van Peter Paul Rubens (1577 – 1640), de beroemde Vlaamse barokschilder. Dit schilderij, Oude vrouw en jongen met kaarsen, is op bezoek vanuit het renoverende Mauritshuis. Het is de ultieme rechtvaardiging voor de aanwezigheid van de ‘Caravaggio’, omdat het zo’n duidelijk voorbeeld is van zijn invloed in de Lage Landen. De stijl is herkenbaar aan de weergave van het menselijk lichaam en schuwde het ‘lelijke’, expressieve en dramatische niet. In de schilderijen is het contrast tussen licht en donker indringend.
Rubens - Oude vrouw en jongen met kaarsen en Caravaggio - Een jongen gebeten door een hagedis