Minister van OC&W Jet Bussemaker heeft de overlevingspercentages geïnventariseerd van op subsidie gekorte cultuurinstellingen in Nederland. De getallen leveren een positief beeld op over de cultuursector. Een grote meerderheid van de instellingen die geen of minder subsidie hebben gekregen in 2013, hebben het hoofd boven water gehouden. Maar wat zegt dit over de realiteit in deze instellingen en stevenen we in 2014 niet alsnog op grote 'cultuursterfte' af?
Wat zeggen de droge cijfers? Als we alleen kijken naar de Rijkssubsidies die direct uit de staatskas worden verdeeld over het cultuurveld, zien we dat een vijfde is gekort in 2013 ten opzichte van 2012. In totaal is € 200 miljoen minder beraamd voor de cultuursector. Daar bovenop hebben ook gemeenten en provincies hun subsidies gekort met € 125 miljoen. Maar de twintig procent bezuinigingen op subsidies hebben zich gelukkig niet vertaald in twintig procent minder cultuurinstellingen. Ongeveer de helft van de 170 cultuurinstellingen die voorheen subsidie kregen, krijgen dit niet meer. 13 organisaties hebben 2013 niet overleefd.
Natuurlijk zijn deze cijfers een droge benadering van een complex maatschappelijk proces. De meeste instellingen kunnen met minder subsidie rondkomen, maar de vraag is of zij ook een volgende bezuinigingsronde zullen doorstaan. Zij zullen creatief op zoek moeten naar nieuwe manieren op subsidie te krijgen. Crowdfunding is een veelgehoorde term en de sociale media is onmisbaar geworden voor het trekken van publiek en inkomsten. Actieve PR en marketing bedt zich steeds meer in de cultuursector, die hiervoor lang niet altijd heeft opengestaan. Het bewijs hiervoor is het groeiende aantal vacatures en een schandalig aantal onbetaalde stages in deze velden. Deze investeringen zullen het geld moeten binnenhalen.
De musea en erfgoedinstellingen zijn hierop geen uitzondering. Zij kunnen aanspraak maken op subsidie uit het Mondriaan Fonds, een landelijk fonds voor beeldende kunst en erfgoed. Dit fonds stimuleert nu twintig instellingen voor een periode van twee jaar. In 2013 kwamen hier acht instellingen bij, maar vielen zeventien andere instellingen af. Vier organisaties zijn na deze subsidiekorting gestopt, maar zeven hebben zich zonder die steun gered. Over het algemeen slaan de meeste zich dus door de crisis heen, gesteund door de marketing en een luisterend publiek.
Gemakkelijk is het niet, maar de crisis zorgt voor een versnelde inbedding van moderne en digitale strategieën in de cultuursector. Uiteindelijk zal dit de sector misschien zelfs goed doen, omdat het meegroeien met de veranderende maatschappij vroeg of laat toch noodzakelijk was geworden. Dit is een kans voor cultuurinstellingen om hun relevantie in 2014 te laten zien!